Juli 2012: Bouwwereld zet schouders onder nieuw Energielabel

Bouwwereld zet schouders onder nieuw Energielabel. Vanaf 1 januari 2013 kan niemand meer om het energielabel nieuwbouw heen. Dit zal leiden tot verscherpte controles op bouwprocessen en installaties en op het nakomen van beloftes. Het vergt nieuwe werkwijzen en nog meer nadruk op kwaliteit. De bouwwereld blijkt in elk geval bereid om daar gezamenlijk de schouders onder te zetten.

Dat bleek tijdens de startbijeenkomst van het implementatietraject Energielabel Nieuwbouw op 26 juni in Nieuwegein. De bijeenkomst voor projectontwikkelaars, bouwbedrijven en adviseurs werd georganiseerd door het Lente-akkoord en Agentschap NL. Meer dan 60 professionals woonden de bijeenkomst bij.

Alle Europese lidstaten zijn verplicht om op 1 januari 2013 het energielabel in te voeren. Van alle nieuwe woningen en gebouwen die na die datum worden verkocht of verhuurd, moet de producent aan de eindgebruiker een certificaat overhandigen dat aangeeft wat de energieprestatie van het betreffende gebouw is bij gemiddeld gebruik. De Nederlandse uitwerking van die eis leidt ertoe dat bouwers en ontwikkelaars op een nog nauwkeuriger methode dan ooit de energieprestatiecoëfficient (EPC) moeten bepalen. Ook zullen ze tijdens het bouwproces veel meer aan documentatie en procescontrole moeten doen. Bij oplevering zal een gecertificeerde controle moeten aantonen of in de uitvoering is gedaan wat is beloofd en of het voorlopige energielabel kan worden omgezet in een definitieve. De bouw- en advieswereld heeft zes maanden de tijd om zich hierop voor te bereiden.

Do’s en dont’s

Het Lente-akkoord en Agentschap NL voeren daarom in de komende zes maanden een intensief implementatietraject uit. Dit houdt onder meer in dat een aantal nieuwbouwprojecten de komende maanden uitgebreid worden gevolgd om de nieuwe werkwijzen en methodieken die gepaard gaan met het energielabel te testen. Ze krijgen daarbij begeleiding van een adviseur. De kennis, ervaringen en valkuilen die uit dat traject naar voren komen, worden uitgebreid teruggekoppeld naar de markt zodat iedereen kan leren van de ‘do’s en dont’s’. Inmiddels hebben 16 projectontwikkelaars en woningcorporaties zich aangemeld voor deelname aan het traject. Uiterlijk 10 juli wordt de definitieve selectie bekend gemaakt.

Juni 2012: Afzwakken energielabel in strijd met EU-wetgeving

Regeringspartijen CDA en VVD willen de verplichting voor het energielabel bij woningen afzwakken. Dit is in strijd met de Europese richtlijn voor energiebesparing, zegt minister Spies. Ze legt de bezwaren van CDA en VVD voor aan de Raad van State. De verenigingen van energieadviseurs, AvEPA en FedEC, betreuren deze vertraging, maar vertrouwen op de strengere handhaving van het energielabel per 1 januari 2013.

Minister Spies van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wil dat notarissen erop gaan toezien dat een woning bij verkoop in bezit is van een energielabel. Als een label ontbreekt vanaf 1 januari 2013 gaat de verkoop van de woning niet door. Hiervoor heeft Spies een wetsvoorstel ingediend, dat afgelopen woensdag werd behandeld in de Tweede Kamer. De discussie over de verplichting liep hoop op, meldt Karin de Ferrante van F&B, die het debat volgde in de Tweede Kamer. VVD-Kamerlid Betty de Boer en haar CDA-collega Bas Jan Bochove dienden amendementen in tegen de handhaving door notarissen. Hun bezwaren zijn volgens Spies niet te rijmen met de Europese richtlijn voor energiebesparing. Volgens Spies zijn de kosten van een energielabel snel terugverdiend als de bewoners kiezen voor isolatie of energiebesparende maatregelen.

Noodzaak
De oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA zijn voorstander van handhaving van het energielabel vanwege de maatschappelijke noodzaak tot verduurzaming. Volgens GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff blijkt uit onderzoek dat 40% van alle energie in gebouwen wordt verstookt. Dit duidt volgens hem op de maatschappelijke noodzaak, waarbij geen sprake kan zijn van vrijblijvendheid. Maar CDA en VVD willen de strengere handhaving afzwakken. De Boer (VVD) stelt een gratis en vereenvoudigd energielabel zonder verplichting voor. SP-Kamerlid Paulus Jansen zegt tegen het vereenvoudigde label te zijn, omdat dit niet zal leiden tot energiebesparing. Volgens Jansen blijkt uit onderzoek van Meer Met Minder dat een vereenvoudigd energielabel voor iedereen kosten van zo’n 50 euro per woning met zich meebrengt. Een energielabel dat kwalitatief goed in elkaar steekt en opgesteld is door een gecertificeerde adviseur kost gemiddeld 175 euro.

Boete dreigt
Nederland is beslist niet het ‘braafste jongetje van de klas’, zegt minister Spies in een reactie. Als enige van de lidstaten heeft Nederland een dreigende boete van de Europese Unie aan zijn broek. Die regelgeving schrijft sanctionering voor, zegt Spies. Beide amendementen zijn volgens de minister in strijd met de Europese regelgeving, die Nederland heeft aangenomen. Ze vraagt het CDA en VVD om de bezwaren in te trekken, maar dat gebeurt niet. De minister legt de amendementen voor aan de Raad van State ter beoordeling. Ze wil geen verantwoordelijkheid dragen voor het overtreden van Europese regels. CDA en VVD willen dat ook niet. Volgens De Boer (VVD) wordt het energielabel al gehandhaafd via de Woningwet, die gemeenten uitvoeren. Zij verwacht dat woningeigenaren vanuit zichzelf energie gaan besparen, ook zonder energielabel.

Dec. 2011: Isolatie en zonnepanelen populair bij renovatie

De bouwsector vindt een combinatie van bouwkundige en installatietechnische oplossingen het beste om de bestaande bouw energiezuinig te maken. Dakisolatie en zonnepanelen springen er daarbij uit.

Voor de bouwsector ligt er de uitdaging om de bestaande bouw energiezuinig te maken. De marktpartijen noemen dakisolatie als meest geschikte bouwkundige oplossing hiervoor. Zonnepanelen zijn het meest populair als installatietechnische oplossing. Het beste vinden zij een combinatie van bouwkundige en installatietechnische oplossingen. Dat idee past ideaal in het plaatje van Trias energetica, een driestappenplan om klimaatneutraal te worden, hét overheidsdoel in 2020.

Gemiddeld gaat 63% van de bouwbedrijven voor het isoleren van daken, de meest populaire bouwkundige oplossing. Eén van de redenen is dat warme lucht stijgt en het dak de plaats is in huis waar doorgaans het grootste warmteverlies optreedt. Vooral architecten en hoofdaannemers B&U vinden deze oplossing het meest geschikt.
Bijna de helft van de marktpartijen vindt muurisolatie ook een goed middel om een bestaand gebouw energiezuinig te maken. Zeven op de tien architecten denkt ook aan isolerende beglazing. Het isoleren van de hele schil is het minst populair. Niet vreemd, omdat dat de meest ingrijpende aanpassing is bij bestaande bouw.

De meest populaire installatietechnische oplossing zijn zonnepanelen met gemiddeld 39%. Dat is verrassend, omdat in voorgaande jaren de nieuwe generatie ketels het vaakst genoemd werden. Die oplossing staat overigens met gemiddeld 37% nog wel op een tweede plaats. Wellicht komt de opmars van zonne-energie door het feit dat grid parity steeds dichterbij komt. Dat is het moment waarop zonne-energie goedkoper is dan grijze stroom. De prijzen van grijze stroom nemen toe, terwijl zonnepanelen steeds goedkoper en efficiënter worden.

Warmtepompen wordt door 20% van de marktpartijen gezien als meest geschikte manier om gebouwen energiezuinig te maken. Een warmtepomp is een grotere investering in de bestaande bouw dan zonnepanelen en nieuwe ketels en vergt meerdere stappen.

Installateurs vinden naast zonnepanelen ook de zonneboilers geschikt. Zij bevelen vaker dan andere markpartijen een warmtekrachtkoppeling en domoticasystemen aan.

Volgens de Trias Energetica moet eerst het onnodige energieverbruik worden teruggedrongen, bijvoorbeeld door dak- en muurisolatie. Vervolgens moet de resterende behoefte zo duurzaam mogelijk worden ingevuld (bijvoorbeeld zonnepanelen). Als dit niet volstaat, moeten fossiele bronnen zo efficiënt mogelijk gebruikt worden.

Mei 2011: Cursus wijst makelaars op sleutelrol bij energiebesparing

Makelaars kunnen een belangrijke rol vervullen bij het adviseren over energiebesparing in woningen. De aankoop- en onderhandelingsmomenten bieden een goede kans om klanten te wijzen op energiebesparingsmaatregelen. Agentschap NL, NVM, Milieu Centraal en Meer Met Minder organiseerden samen een aantal workshops om makelaars bewust te maken van hun adviesrol: ‘Energiebewust makelen’.“Makelaars zijn zich vaak niet bewust van de sleutelrol die ze kunnen spelen als adviseur over energiebesparingsmogelijkheden”, vertelt Marijke Wobben, programma-adviseur van Agentschap NL. “De aankoop van een pand is hét moment dat mensen ontvankelijk zijn voor informatie over de kwaliteit van hun potentiële pand. De energetische kwaliteit is hier onderdeel van. Daar moet je dan bij zijn. De workshop houdt de makelaars een spiegel voor, bevordert het bewustzijn en vergroot het inzicht hoe in te spelen op de behoeften van de consument.”

Timing
De timing van de workshops is volgens Wobben uitstekend: “De markt loopt terug, kopers houden de hand op de knip en kijken steeds kritischer naar de lasten, en dus ook naar de energiekosten. Dat biedt kansen om te wijzen op de waarde van het energielabel, de verbetermogelijkheden en de onderhandelingsmarges.”

Samenwerking
De eerste contacten met NVM ontstonden vorig jaar naar aanleiding van het vernieuwde energielabel. De makelaarsvereniging had behoefte aan meer informatie over de verbetermogelijkheden bij bijvoorbeeld een slecht energielabel. “Samen met Milieu Centraal en Meer Met Minder besloten we om de cursus ‘Energiebewust Makelen’ op te zetten”, vertelt Wobben. “Naast advisering en ondersteuning, stellen we ook onze gratis internet instrumenten ter beschikking: de Energiebesparingsverkenner en de Energiesubsidiewijzer.”

Spin in ‘t web
De cursus ‘Energiebewust Makelen’ moet uiteindelijk een structureel onderdeel worden van het beleid van NVM. Wobben: “Wij vertalen het energiebesparingsprogramma van de overheid naar de praktijk en werken met partners die zelf ook ‘commitment’ hebben om energiebesparing op de agenda te zetten, maar nog niet goed weten hoe hier handen en voeten aan te geven. Welke behoefte leeft er bij marktpartijen, en past het binnen onze doelstellingen? We gaan in gesprek en geven vervolgens gezamenlijk invulling aan beleid door energiebesparing te koppelen aan de dagelijkse praktijk en processen van die partij. De workshop die we met NVM organiseren is een mooi voorbeeld van hoe we marktpartijen op weg helpen met informatie, instrumenten of voorbeeldprojecten. Daarna is het bedoeling dat ze zelf verder gaan.”

Enthousiast
De makelaars van de NVM zijn in ieder geval enthousiast over de aanpak en samenwerking. Mark Faasse, voorzitter NVM-afdeling Zeeland: “Aanvankelijk was ik sceptisch, maar de workshop heeft het energiebesparingsvraagstuk toch in een ander daglicht gesteld. Ik ben er van overtuigd dat we met de tools die we aangereikt kregen, relevante zaken voor de consument kunnen aankaarten.”

Februari 2011: Minister Donner komt met sluitend systeem energielabel.

Het kabinet komt met een sluitend systeem waardoor kopers en huurders ervan op aan kunnen dat hun nieuwe bedrijfspand beschikt over het verplichte energielabel zodat zij zonodig energiebesparende maatregelen kunnen nemen.

Voor de koopmarkt geldt dat bij een bedrijfsgebouw zonder label geen eigendomsoverdracht kan plaatsvinden. Huurders zijn bij een nieuw huurcontract een deel van de huur niet verschuldigd zolang de verhuurder het bedrijfsgebouw niet heeft gelabeld. Dat schrijft minister Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in een brief aan de Tweede Kamer. Het verplichte energielabel dat in 2008 werd ingevoerd, geeft woningbezitters en huurders niet alleen inzicht in de energiezuinigheid van hun woning maar ook advies over energiebesparende maatregelen. Investeren in een zuinige woning betaalt zich dan dubbel uit: het huis vermeerdert in waarde en de energiekosten dalen. Eind vorig jaar was een kwart van de woningvoorraad voorzien van een label. Het leeuwendeel van de gelabelde panden is een huurhuis. In 4 procent ging het om een koopwoning.

De minister wil het sluitende systeem uiterlijk op 1 januari 2013 in laten gaan. Het kabinet bereidt een wijziging op de Kadasterwet voor zodat er bij verkoop zonder energielabel geen inschrijving volgt. Het gebouw kan dan niet worden overdragen. Een huurder hoeft bij een nieuw contract een deel van de huur niet te betalen zolang het label ontbreekt.

De maatregelen gelden ook voor bedrijfspanden en kantoren. In advertenties voor deze gebouwen moet bovendien de klasse op het energielabel worden vermeld als er eerder al een label verstrekt is. Eigenaren en beheerders van overheidsgebouwen met een publieksfunctie moeten het energielabel zichtbaar bevestigen anders volgt er een dwangsom. In andere gebouwen waar veel publiek komt, zoals winkels, moet uiterlijk vanaf 1 januari 2013 het energielabel zichtbaar zijn als er eerder door de aankoop of huur van het pand al een energielabel was toegekend.

Januari 2011: Vernieuwd energielabel forse verbetering

Is een gebouw energiezuinig? Het – vernieuwde – energielabel biedt in één oogopslag duidelijkheid en geeft inzicht in mogelijke besparingsmaatregelen.

Het energielabel is sinds 2008 verplicht bij verkoop of verhuur van een gebouw. Minister Van der Laan voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI) is vorig jaar een verbetertraject begonnen om het label overzichtelijker en betrouwbaarder te maken en de kwaliteit van uitvoering te verbeteren. Het nieuwe label is sinds 1 januari 2010 beschikbaar voor zowel woningen als gebouwen.

Direct meer weten?
Professionele partijen in de bouw – zoals adviseurs, installateurs, corporaties, makelaars en gebouwbeheerders – vinden op de website www.energielabelgebouw.nl alle relevante informatie over het vernieuwde label.

Samen sterk
Om een nog beter energielabel te kunnen ontwikkelen, hebben Agentschap NL (voorheen SenterNovem) en het ministerie van VROM/Wonen, Wijken en Integratie bij de uitvoering van het verbetertraject veel marktpartijen betrokken. Vertegenwoordigers van marktpartijen, verenigd in de klankbordgroep EPBD, is gevraagd ‘input’ te leveren. Diverse deskundige instellingen zijn betrokken bij de uitwerking van de verbeteringen. De praktijkervaringen die de marktpartijen het afgelopen anderhalf jaar hebben opgedaan, zijn meegenomen in de vernieuwing van het label.